W jednym z wcześniejszych tekstów pisałem o tłumieniu myśli. Ten sam mechanizm działa również w przypadku emocji – i niestety, jest równie nieskuteczny. Przyjrzyjmy się temu bliżej.
Jak tłumienie emocji wpływa na nasze myśli
Emocje są ściśle powiązane z myślami. Badania pokazują, że kiedy próbujemy tłumić myśli pojawiające się w obecności określonej emocji, to w efekcie ta emocja zaczyna automatycznie wywoływać daną myśl.
Oznacza to, że strategie tłumienia myśli mogą w rzeczywistości nasilać emocje, których próbujemy uniknąć.
Przykład:
Wyobraź sobie, że odczuwasz smutek po stracie bliskiej osoby. Starasz się nie myśleć o tym bólu i dla poprawy nastroju włączasz ulubioną muzykę.
W przyszłości, gdy z jakiegoś innego powodu pojawi się u Ciebie smutek, może on automatycznie przywołać wspomnienie o utraconym przyjacielu. Podobnie – słuchanie tej samej piosenki w innym kontekście może ponownie wywołać myśl o stracie i towarzyszące jej emocje.
W ten sposób tłumienie emocji staje się błędnym kołem.
Czym są skłonności behawioralne
Taki mechanizm uruchamia tzw. skłonności behawioralne – czyli automatyczne reakcje ciała i umysłu, które powstają na skutek utrwalonych wzorców zachowania.
Naukowcy zaobserwowali ten efekt w ciekawym eksperymencie. Uczestników poproszono, by utrzymali ciężarek na sznurku nad zaznaczonym punktem na podłodze i nie pozwolili mu się rozbujać w przód i w tył.
Efekt? Ciężarek właśnie w tym kierunku się rozbujał. Samo myślenie o tym, by czegoś nie robić, aktywowało w ciele mięśnie odpowiedzialne za ten ruch.
To doskonała ilustracja, że im bardziej staramy się czegoś unikać, tym większe prawdopodobieństwo, że to się wydarzy.
Unikanie emocji i myśli jako nieskuteczna strategia
Uwzględniając wyniki badań, możemy dojść do prostego, ale ważnego wniosku:
Unikanie myśli, emocji czy zachowań to nieskuteczna strategia radzenia sobie.
Zamiast tłumić, warto obserwować i rozumieć swoje reakcje.
Zastanów się więc:
- Jakie nieskuteczne strategie radzenia sobie pojawiają się w Twoim życiu?
- Jakie skłonności behawioralne sprawiają, że doświadczasz więcej cierpienia lub sytuacji, których próbujesz uniknąć?
Stwórz swój Arkusz strategii radzenia sobie
Spróbuj samodzielnie przygotować prosty arkusz obserwacji swoich reakcji.
Podziel kartkę lub plik na cztery kolumny:
| Bolesne myśli lub emocje | Strategia radzenia sobie | Skuteczność krótkoterminowa | Skuteczność długoterminowa |
| „Jestem samotny/samotna” | Sięgam po kieliszek wina | Czuję się lepiej przez chwilę | Następnego dnia mam kaca i czuję się gorzej |
Taki arkusz pomoże Ci zrozumieć, które strategie faktycznie pomagają, a które tylko przynoszą chwilową ulgę.
Sama świadomość tego, że pewne sposoby radzenia sobie są nieskuteczne, to pierwszy krok do zmiany.
Kiedy zauważysz, że dotychczasowe strategie nie działają, możesz zacząć budować nowe, bardziej pomocne sposoby reagowania.
To właśnie początek realnej zmiany – krok w stronę większej równowagi i samoświadomości.